Terminologia finansowa

         Zacznę od tego, że były próby tworzenia i stosowania polskiej terminologii w finansach, ale nie przyjęła się, co wydaje się być zrozumiałe, chociażby ze względu na prosty fakt, że na całym świecie przyjęła się nomenklatura anglojęzyczna. Warto więc nauczyć się kilku podstawowych terminów i ich znaczenia. Poniżej podaje wybrane, których znajomość uważam za podstawową:

% - to symbol procentu ( z łacińskiego pro centum – na sto). Dla ułatwienia należy zapamiętać, że symbol % stojący za liczbą (np. 20%) oznacza, że liczbę należy podzielić przez 100. Wykonując działanie pozbywamy się symbolu „%”: 20% / 100 = 0,20. 0,20 to również współczynnik FIF omówiony w dalszej części. Mnożąc 0,20 przez 100 wprowadzamy symbol „%”: 0,20 x 100 = 20%.

A (Annuity) - annuit; renta - wartość jednej równej i stałej płatności (wpłaty lub wypłaty). Jeśli inwestujemy wpłacając na lokatę stałe kwoty (np. miesięczne) to te kwoty nazywają się rentami kapitałowymi. Środki wypłacane rentierowi są rentami z kapitału podobnie jak odsetki z obligacji wieczystej

APR (Annualized Percentage Rate) – “uroczniona” stopa procentowa (obliczona dla jednego roku). Np., jeśli mamy do czynienia z 3-letnią lokatą oprocentowaną 5% w skali roku z kapitałem 100 zł, to po 3 latach otrzymamy 115,76 zł. Łatwo zauważyć, że procenty wynoszą 15,76 zł. Gdyby znaleźć taką roczną lokatę, która dałaby taki sam wynik, jak ta 3-letnia z przykładu musiałaby być oprocentowana na poziomie 15,76% w skali roku. 15,76% to właśnie APR, czyli stopa procentowa dla naszej lokaty. Warto zaznaczyć, że APR jest też stopą dochodowości, zyskowności YR odnoszącą się do całego okresu inwestowania. (patrz YR i RR). Dla inwestycji 1-rocznej APR = EAR = YR = RR

ARR (Accounting Rate of Return) – księgowa stopa zwrotu 

BP (Buying Power) - siła nabywcza (pieniądza). Jeśli schowamy 100 zł do skarbonki i wyjmiemy po roku wartość nominalna pozostanie bez z mian (100 zł). Zmieni się (zwykle zmniejszy się) natomiast siła nabywcza pieniądza BP ponieważ ulegnie inflacji (jeśli jest inflacja) będącej skutkiem wzrostu cen na towary i usługi na rynku.

CF (Cash Flow) - Przepływ pieniężny (ruch pieniądza od podmiotu do podmiotu) Jeśli pracodawca przelewa na konto pracownika wynagrodzenie to następuje ujemny przepływ pieniądza z rachunku pracodawcy (COF Cash outflow) i dodatni przepływ pieniądza na rachunek pracownika (CIF Cash Inflow).

CGT (Capital Gains Tax) – podatek od zysków kapitałowych – w Polsce powszechnie nazywany „podatkiem Belki”

DCF (Discount Cash Flow) - zdyskontowany przepływ pieniężny; bieżąca wartość przyszłego przepływu pieniężnego obliczona przy zastosowaniu stopy dyskontowej DR

DR (Discount Rate) – koszt kapitału inwestycyjnego; oczekiwana przez inwestora stopa zwrotu w inwestycji; stopa dyskontowa, wg której dyskontowane są przepływy pieniężne CF.

EAR (Effective / Equivalent Annual Rate) - efektywna (równoważna) stopa procentowa wynikająca z kapitalizacji odsetek następującej częściej niż raz w roku. Jeśli mamy lokatę oprocentowaną R = 5% w skali roku z kapitalizacją miesięczną (n = 12) to okaże się, że nasze faktycznie uzyskane odsetki są większe niż 5% i wynoszą 5,12%. To efekt 12-krotnej kapitalizacji w roku i składania odsetek. Tak otrzymana stopa nazywa się efektywną i jest większa od nominalnej (EAR > R). EAR = APR = YR = RR

EV (Expected Value) – wartość oczekiwana, np. średnia stopa zwrotu obliczona na podstawie danych historycznych.

FIF (Future Interest Factor) - czynnik (współczynnik) przyszłej wartości odsetek. Pozwala na obliczenie przyszłej wartości odsetek. Czynnik FIF to liczba po zlikwidowaniu symbolu % (po podziale przez 100). Np. 40% = 0,40 = FIF. W celu obliczenia 40% z jakiejś wartości należy ją pomnożyć przez FIF. Np. obliczamy 40% z 500: 500 × 0,40 = 200. Określa też jakie odsetki wypracuje jednostka kapitału, np. R = 10%, n = 4, N = 5 FIF = 4/5 = 0.6386 tzn. że np. każda jednostka kapitału wypracuje 0.64 jednostki.

FVA (Future Value Annuity) – przyszła wartość rent kapitałowych, czyli przyszła wartość inwestycji polegającej na okresowych wpłatach stałych kwot na oprocentowany rachunek (np. A = 200 zł miesięcznie)

FVF (Future Value Factor) - czynnik (współczynnik) przyszłej wartości określa przyszłą wartość całej inwestycji (kapitał + odsetki) PV x FVF = FV  

Określa też do jakiej wartości wzrośnie jednostka kapitału, np. dla R = 10%, n = 4, N = 5
FVF = 1.6386, każda jednostka kapitału wzrośnie do 1.6386
FVF = FIF + 1

FV (Future Value) - wartość przyszła. Np. kapitału wpłaconego na lokatę.

I (Interest) – odsetki naliczone od kapitału. PV x FIF = I

IC (Invested Capital) – kapitał (inwestycyjny) – środki finansowe zainwestowane w celu wypracowania zysku. (np. oszczędności gospodarstwa domowego trafiające do spółki akcyjnej i stanowiące jej kapitał).

IRR (Internal Rate od Return) – wewnętrzna stopa zwrotu. Stopa procentowa będąca granicznym (najwyższym) kosztem kapitału inwestycyjnego, przy której realizacja inwestycji nie przyniesie straty, ani zysku. Różnica między IRR a kosztem kapitału informuje o koszcie bezpieczeństwa, o który może jeszcze wzrosnąć inwestycja bez poniesienia straty.

IIR (Indexed Interest Rate) - stopa procentowa indeksowana (np. stopą RI). Jest to stopa procentowa, która daje taki realny wyniki finansowy RFV jak przy stopie R.
 
IV (Intrinsic Value) - wartość wewnętrzna. Teoretyczna wartość, do której w długim okresie czasu dąży jej cena rynkowa. 

MV (Market Value) - wartość rynkowa

N (Number of Period)  – numer okresu. Liczba lat utrzymywania instrumentu finansowego (np. na lokaty bankowej)

 

n (number of payment) - ilość płatności odsetek w okresie N, czyli kapitalizacji polegającej na dodawaniu odsetek do kapitału IC) - ilość podokresów roku.

PA (Perpetual Annuity) – renta z kapitału. Regularne wypłaty stałych kwot, np. z lokaty rentierskiej albo w postaci odsetek z obligacji wieczystej (Perpetual Bond).

PI (Profitability Index); indeks zyskowności  – Wskazuje na wartość, jaką osiągnęła jednostka kapitału IC.

PV; P (Present Value; Principal Amound) - wartość bieżąca (teraźniejsza; obecna). Np. wartość kapitału wpłacanego na lokatę, ale też wartość obecna środków pieniężnych, które otrzymamy w przyszłości.

R (Rate of interest) – nominalna roczna stopa procentowa. Jest to podstawowa stopa (zawsze roczna), którą podaje się w informacjach dotyczących instrumentów finansowych (np. oprocentowanie lokat bankowych)

r (rate) - stopa odsetkowa podokresu. Nominalna stopa roczna podlega podziałowi zgodnie z podokresem (częścią roku), którego dotyczy. Jeśli np. obliczamy oprocentowanie dla 2 miesięcy, stopę R należy podzielić przez 6 (2 miesiące to 1/6 roku). Otrzymujemy wtedy stopę r dla 2 miesięcy r = R/6

RFV (Real Future Value) - realna wartość przyszła (uwzględniająca inflację)

RI (Rate of Inflation) - wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (pot. inflacji). Wskaźnik jest obliczany i ogłaszany przez GUS

RIR (Real Interest Rate) - realna stopa odsetkowa (uwzględniająca inflację). Jeśli przykładowo stopa roczna na lokacie R = 8%, a stopa rocznej inflacji RI = 3% to realna stopa RIR = 4,85% (nie 5%!)

RR (Reivestment Rate) - stopa reinwestycji - równoważna stopa całego okresu inwestowania RR = YR = APR (patrz YR i APR)

RV (Real Value) – wartość realna, czyli uwzględniająca wpływ inflacji. Przykładowo, wartość nominalna lokaty dla IC = 1.000 PLN, N = 1, n = 1, R = 10% i RI = 5% wyniesie 1.100,00 PLN. Natomiast RV wyniesie 1.047,62 PLN

RY - (Required Yield) - wymagana stopa rentowności

Yld (Yield) - rentowność (zyskowność; dochodowość) całej inwestycji

YR (Yield Rate) - stopa rentowności (zyskowności; dochodowości). Dotyczy całego okresu inwestowania YR = APR = RR (patrz APR i RR)